28η Οκτωβρίου 1940

Ελληνοϊταλικός πόλεμος - Κατοχή - Εθνική Αντίσταση - Μαρτυρίες

Συντάκτες: "Οι δημοσιογράφοι", "Οι ζωολόγοι" , "Οι μικροί εξερευνητές"

«Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ήταν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία και ξεκίνησε τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 23  Απριλίου 1941. Αφορμή για την έναρξη του πολέμου ήταν το «ΟΧΙ» που είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς. Μετά  τις 6 Απριλίου 1941 με την επέμβαση των Γερμανών ο πόλεμος συνεχίστηκε ως ελληνογερμανικός. Με την προέλαση του σοβιετικού στρατού προς τα βαλκάνια άρχισε η απελευθέρωση της Ελλάδας πρώτα από την Πελοπόννησο και τα νησιά. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 απελευθερώθηκε η Αθήνα και ο Πειραιάς. Πλήθος κόσμου με ελληνικές σημαίες ξεχύθηκε στους δρόμους πανηγυρίζοντας. Οι εορτασμοί κορυφώθηκαν με την άφιξη του Παπανδρέου και την κυβέρνηση εθνικής ενότητας.»

«Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940 εντάσσεται στα πλαίσια της παγκόσμιας σύρραξης που ξέσπασε το Σεπτέμβρη του 1939.

Η νίκη των Ελλήνων ήταν μεγάλη. Ήταν ο θρίαμβος μιας μικρής και φτωχής χώρας και ενός λαού που πολεμούσε για την αξιοπρέπεια του, για τις βασικές αξίες του πολιτισμένου κόσμου και τα δικαιώματα του ανθρώπου που καταπατούνταν από τι βία, την αυθαιρεσία και τον καιροσκοπισμό.

Το «ελληνικό παράδειγμα» έδινε θάρρος στους άλλους λαούς να διεκδικήσουν και εκείνοι την ελευθερία τους.»

«Ο φόβος ήταν έκδηλος την περίοδο εκείνη. Σειρήνες ηχούσαν κάθε φορά που τα βομβαρδιστικά έκαναν την εμφάνισή τους και ο κόσμος έτρεχε να κρυφτεί όπου έβρισκε.

Ξεχωριστό τρόμο προκαλούσαν οι συλλήψεις. Τελικός προορισμός τα εργοστάσια της Γερμανίας.

Για να κάνουν τις δουλειές τους οι Γερμανοί έκαναν συχνά επιτάξεις και καμιά φορά συγκέντρωναν και γυναίκες.

Εκείνο όμως που στοίχισε πολύ ήταν η έλλειψη τροφίμων. Όσοι  ήταν στην ύπαιθρο, περνούσαν καλύτερα. Είχαν κάποια πράγματα, λάδι, στάρι κ.ά. Αλλά τα είχαν στο σπίτι τους, τα είχαν κρυμμένα σε σπηλιές και τα έπαιρναν λίγα – λίγα γιατί οι Γερμανοί ύστερα από πληροφορίες έκαναν έρευνες και αν τα εύρισκαν τα έπαιρναν.

Τότε δεν κυκλοφορούσαν πολλά χρήματα. Περισσότερο αγόραζες είδος με είδος. Έδινες για παράδειγμα λάδι και έπαιρνες στάρι. Την περίοδο αυτή έδρασαν πολύ οι «Μαυραγορίτες», που πήγαιναν στις περιοχές αυτές με ρούχα, πιάτα ή άλλα φαγώσιμα και έπαιρναν διάφορα είδη όπως λάδι και στάρι σε πολύ μεγάλες ποσότητες σε σχέση με αυτά που έδιναν. Αυτά ύστερα τα πουλούσαν κρυφά σε όσους είχαν χρήματα ή χρυσαφικά, αλλά πάλι πολύ ακριβά. Ακόμα και σπίτια έχασαν πολλοί για να επιζήσουν.»

«Η περίοδος της κατοχής ήταν πολύ δύσκολη για την Ελλάδα από  κάθε άποψη.

Η πρώτη αντιστασιακή πράξη έγινε τη νύχτα της 30ής Μαΐου του 1941 όταν δύο δεκαοχτάχρονοι σπουδαστές, ο Μανόλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας σκαρφάλωσαν από μια υπόγεια στοά στην Ακρόπολη και κατέβασαν τη γερμανική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό.

Το φθινόπωρο του 1944 ιδρύθηκαν οι πρώτες κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις στην Ελλάδα. Εκτός από τις οργανώσεις αυτές ιδρύθηκαν και άλλες σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, καθώς και στην Αίγυπτο, όπου ιδρύθηκαν ο  «Ιερός Λόχος» και η «Ορεινή Ταξιαρχία» από Έλληνες πολίτες και στρατιωτικούς.

Κορυφαία πράξη ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοεμβρίου του 1942.

Σε πολλές δεκάδες υπολογίζονται οι αντιστασιακές εφημερίδες , μικρού πάντα σχήματος που κυκλοφορούσαν παντού από χέρι σε χέρι.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστική της αγριότητας των Γερμανών υπήρξε η περίπτωση των Καλαβρύτων, όπου το Δεκέμβριο του 1943 εκτελέστηκαν 1100 περίπου άτομα μεταξύ των οποίων παιδιά κάτω των 14 ετών. Ολόκληρη η πόλη πυρπολήθηκε.»

«Κατά τη διάρκεια της Κατοχής  των Γερμανών στην Ελλάδα οι άνθρωποι υπέφεραν πολύ. Ιδιαίτερα στην επαρχία, Κρήτη, Ευρυτανία, Μακεδονία άρχισαν να δημιουργούνται ομάδες που αντιστέκονταν στον εχθρό. Σιγά σιγά οι ομάδες οργανώνονταν όλο και περισσότερο και προσπαθούσαν να φέρουν όλο και περισσότερη καταστροφή στον εχθρό. Όλα γίνονταν κρυφά και με συνθήματα που γνώριζαν μόνο τα μέλη των ομάδων. Έφερναν επίσης βοήθεια στους πεινασμένους. Πολύ γνωστή οργάνωση ήταν το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο).»

«Το 1941 οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα και ύψωσαν την γερμανική σημαία στην Ακρόπολη. Παντού επικρατούσε τρομοκρατία. Ο κόσμος πεινούσε.

Κάποιοι άνθρωποι δεν άντεχαν τα δεινά των Γερμανών και έκαναν την Εθνική Αντίσταση, που έμοιαζε με τη Φιλική Εταιρεία του 1821. Σ΄ αυτήν την οργάνωση ήταν νέοι, γέροι και παιδιά. Πολλοί από αυτούς εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς.

Κάποιοι από αυτούς ζουν ακόμα και είναι γέροι. Ένας από αυτούς είναι ο Μανόλης Γλέζος ο οποίος με την αντρειοσύνη του κατέβασε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη και ύψωσε την ελληνική σημαία.»

«Ζήτησα από τον παππού μου να μου μιλήσει για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Μου  είπε ότι  εκείνες τις μέρες του 1940 στην Κέρκυρα άρχιζαν τα μαθήματα στα σχολεία. Ο παππούς μου χαμογελαστός μπήκε στο σχολείο συνάντησε τους φίλους του και πήγαιναν για μάθημα. Ξαφνικά άκουσαν ιταλικά αεροπλάνα να έρχονται. Τρόμαξαν και έφυγαν από το σχολείο με κατεύθυνση τα σπίτια τους. Όλοι γύρω τους ήταν τρομοκρατημένοι. Ο παππούς μου μαζί με άλλους Κερκυραίους βρήκαν προστασία  στα καταφύγια του Φρουρίου. Κάποιοι τις επόμενες μέρες παρέμεναν συνεχώς εκεί. Μέσα από το Φρούριο άκουγαν τους Ιταλούς να βομβαρδίζουν όλη την πόλη. Αργότερα βγαίνοντας από το Φρούριο αντίκρισαν παντού την καταστροφή.»

«Το 1940 ο παππούς μου ο Φώντας πολέμησε στην Αλβανία τους Ιταλούς. Του έριξαν μια οβίδα και έτσι όπως έσκασε κοντά του, χτύπησε στο στήθος του και μπήκανε θραύσματα στο κεφάλι του. Καθώς έπεσε κάτω βγήκε ο ώμος του και βρέθηκε χτυπημένος  ανάμεσα σε δύο μεγάλες πέτρες. Λίγο αργότερα τον πήγαν στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Αγρινίου.

 Όταν έγινε καλά συνέχισε τον πόλεμο. Αυτή τη φορά πολέμησε τους Γερμανούς  στην Αθήνα. Καθώς πολέμαγε του έριξαν μια χειροβομβίδα. Στην προσπάθειά του να προστατευτεί επιχείρησε  πιάνοντάς την να την πετάξει μακριά. Δεν πρόλαβε όμως γιατί αυτή έσκασε. Την άλλη μέρα στο νοσοκομείο του είπαν πως κινδύνευε να  του ακρωτηριάσουν το χέρι.

Μέρες αργότερα έμαθε ότι η Ελλάδα ήταν ξανά ΕΛΕΥΘΕΡΗ.»